Jak przywrócić „odróbki”?  Przywrócenie prac społecznych. Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Z zastępczą karą pozbawienia wolności możemy mieć do czynienia zarówno w przypadku niewykonania przez skazanego kary grzywny, jak i kary ograniczenia wolności. Przepisy kodeksu karnego wykonawczego w jednym i drugim przypadku przewidują możliwość wstrzymania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności. W dzisiejszym wpisie uwagę poświęcę zagadnieniu związanemu z przywróceniem prac społecznych. Jak uniknąć odbywania kary w zakładzie karnym? Zanim do tego przejdziemy warto przypomnieć sobie na czym polega kara ograniczenia wolności.

Na czym polega kara ograniczenia wolności?

Zgodnie z przepisem art. 34 § 1a k.k. kara ograniczenia wolności polega na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne lub potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd. Obowiązki i potrącenia sąd może orzec łącznie lub osobno. Pamiętać należy, że skazany w trakcie odbywania kary ograniczenia wolności nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, a także ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. Nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana przez skazanego w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Kto sprawuje nadzór nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności?

Kodeks karny wykonawczy wskazuje, że wykonanie kary ograniczenia wolności ma m.in. na celu wzbudzenie w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw. Skazany ma obowiązek wykonywać pracę sumiennie, przestrzegając przy tym ustalonych zasad zachowania, porządku i dyscypliny.

Nadzór nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tej kary należą do sądu rejonowego, w którego okręgu kara jest lub ma być wykonywana. Wszelkie czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na skazanego odbywającego tę karę wykonuje sądowy kurator zawodowy. I to najczęściej właśnie kurator kieruje do sądu wniosek o orzeczenie zastępczej kary pozbawienia wolności.

Kiedy sąd zarządzi wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności?

Musimy pamiętać o tym, że sądowy kurator zawodowy w terminie 7 dni od doręczenia mu orzeczenia przez sąd wzywa skazanego oraz poucza go o jego prawach i obowiązkach, a także informuje o konsekwencjach wynikających z uchylania się od odbywania kary ograniczenia wolności. Podczas pierwszego spotkania kurator po przeprowadzeniu rozmowy ze skazanym określa rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy. W przypadku, kiedy skazany nie stawi się na wezwanie kuratora albo oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy, kurator kieruje do sądu wniosek o zarządzenie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Niejednokrotnie zdarza się tak, że mimo stawiennictwa na wezwanie kuratora i poczynienia z nim stosownych ustaleń w zakresie terminu i rodzaju pracy, skazany nie podejmuje pracy w określonym terminie albo nagle przerywa jej wykonywanie. Takie zachowanie także stanowi podstawę do skierowania przez kuratora stosownego wniosku do sądu. Niewykonywanie przez skazanego kary ograniczenia wolności może także wynikać z sytuacji losowych, zmiany adresu zamieszkania, a tym samym problemów z doręczeniem korespondencji, nieświadomości o zapadnięciu wobec niego np. wyroku nakazowego, czy też postanowienia o zarządzeniu wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

W takim przypadku, po skierowaniu do sądu wniosku przez kuratora i wydaniu stosownego postanowienia w tym zakresie, tłumaczenia skazanego o przyczynach uchylania się od tzw. „odróbek” kierowane do kuratora zawodowego pozostają bez znaczenia. Po uprawomocnieniu postanowienia o zarządzeniu wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, sąd kieruje do zakładu karnego nakaz przyjęcia skazanego do odbycia kary wraz ze wskazaniem jej wymiaru.

Jak uniknąć zastępczej kary pozbawienia wolności?

Po zapadnięciu postanowienia o zarządzeniu wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności skazany powinien działać szybko. Z pomocą przychodzi tutaj przepis art. 65a k.k.w. zgodnie z którym sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, kiedy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym. Wstrzymanie wykonania kary zastępczej następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności.

Musimy pamiętać o tym, że uwzględnienie oświadczenia skazanego jest fakultatywne, nie zaś obligatoryjne – z treści przepisu wynika jasno, że sąd może (ale nie musi) wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. Z tych powodów, tak ważne w interesie skazanego, poza złożeniem oświadczenia jest uzasadnienie przyczyn uchylania się od tzw. odróbek. Nie bez znaczenia pozostaje tutaj także ocena właściwości i warunków osobistych skazanego, która może mieć wpływ na prognozowanie w zakresie realnych szans na podjęcie przez skazanego pracy.

Należy zwrócić uwagę także na zachowanie skazanego po zarządzeniu wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności, chociażby w kontekście wykonania nałożonych na niego obowiązków pieniężnych. Warto w tym przypadku skorzystać z pomocy adwokata, który po zapoznaniu się ze stanem faktycznym konkretnej sprawy, sporządzi odpowiednie pismo do sądu, szczególnie, kiedy zważy się na fakt, że zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego do odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności może nastąpić w każdym, często niespodziewanym momencie.

Co w przypadku nieprzywrócenia odróbek?

Jeżeli sąd nie wstrzyma wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności albo z jakichś powodów skazany nie zdecydował się na złożenie oświadczenia o jakim mowa w przepisie art. 65a k.k.w. skazany, przy spełnieniu określonych przesłanek może ubiegać się o udzielenie zezwolenia na odbywanie zastępczej kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Więcej na temat tzw. „obroży” w poprzednich wpisach na blogu https://adwokat-kaliszolszak.pl/jak-napisac-wniosek-o-dozor-elektroniczny/

Jeżeli macie Państwo jakieś pytania, wątpliwości, potrzebujecie pomocy przy sporządzeniu stosownych wniosków, czy też reprezentacji przed sądem wykonawczym zapraszam do kontaktu.

adwokat Izabela Kalisz-Olszak